1. Dẫn nhập
Trong mươi năm gần đây, cùng với quá trình
dạy tiếng Việt với tư cách là một ngôn ngữ thứ hai, có rất nhiều vấn đề lộ ra,
cho thấy ngữ pháp tiếng Việt chưa thật sự được lập thức một cách đầy đủ và hệ
thống. Loại từ là một trong những vấn đề như thế. Có thể nói, đối với người nước
ngoài, đây là một thách thức lớn đeo đẳng họ từ những giờ đầu tiên theo học đến
khi họ được xem là thành thạo tiếng Việt.
Thật ra, danh từ đơn vị là một trong những
khái niệm ngữ pháp được rất nhiều nhà nghiên cứu tập trung khảo sát (Nguyễn Tài
Cẩn, Lý Toàn Thắng, Hồ Lê, Trần Đại Nghĩa, Vũ Đức Nghiệu, Cao Xuân Hạo, v.v.) với
tên gọi “từ chỉ loại”, “danh từ chỉ loại”, “danh từ đơn thể”, (và phổ biến nhất
là) “loại từ”; và diện mạo của nó ngày càng trở nên rõ ràng hơn.
Đặc biệt, với hàng loạt công trình trong những
năm 1990, Cao Xuân Hạo đã đứng hẳn trên bình diện ngữ pháp để xử lý danh từ đơn
vị trong khuôn khổ của một cấu trúc danh ngữ, dù rằng quan niệm của ông có nhiều
điểm vẫn còn đang tranh cãi [5] [7].