KHÔNG – TRỐNG – RỖNG

KHÔNG

Không là vị từ, thường làm định ngữ cho một danh từ hoặc làm trạng từ/phó từ cho một vị từ.

 “A không” nghĩa là “A, ngoài ra không có gì hoặc không làm gì khác” (tùy nghĩa của A).

(1) Sáng nay nó ăn bánh mì không. (→ bánh mì không có thịt, phô mai, không có gì ngoài bánh mì)

(2) Cho tôi xin một cái ly không. (→ chỉ cái ly, không có gì trong đó)

(3) Nó tìm cái hộp không để đựng bút. (→ chỉ cái hộp, trong hộp không có gì)

(4) Chúng đánh nhau tay không. (→ chỉ đánh bằng tay, không có vũ khí)

(5) Đi thăm người bệnh mà đi tay không à? (→ chỉ đi với “tay” thôi, tức là không có quà)

…CHO RỒI!

     Trong cấu trúc “V + cho rồi!”, cho là giới từ, rồi thường được hiểu là yếu tố biểu thị mục đích của hành động (= V).

Ví dụ:

            (1) Việc này đã kéo dài 2 tuần. Chán quá! Tôi muốn làm cho rồi.

            (2) Em phải làm cho rồi bài tập này trước khi đi chơi.

     “V + cho rồi” có nghĩa là cố gắng để kết thúc hành động V, cũng có nghĩa là hoàn tất cái/việc gì đó. Việc kết thúc được xem là mục đích của chính hành động V. Vì vậy những phát ngôn như trên mang một hàm ý là chủ thể không cần quan tâm đến kết quả hay ý nghĩa của hành động.

     Nói chung, hiểu như vậy không có gì sai. Tuy nhiên, theo chúng tôi, cách hiểu đó thường chịu sự ràng buộc của ngữ cảnh (câu (1)) và/hoặc các yếu tố khác trong câu (câu (2)).

HƠN NỮA – NGOÀI RA

  

HƠN NỮA

Hơn nữa là một trạng ngữ bổ sung ý nghĩa tình thái cho phần thuyết, và thường là cho câu. Đồng thời nó cũng đóng vai trò liên kết câu (liên kết với câu trước). (Tạm ký hiệu: “A. Hơn nữa, B”).

Về ngữ nghĩa, hơn nữa cho biết ý của người nói rằng điều nêu sau là một trường hợp khác với nội dung đã nói trước, nó bổ sung và tăng cường ý nghĩa cho nội dung đã nói trước.

          (1)   Tôi không đi chơi vì tôi không có thì giờ. Hơn nữa, tôi không thích chỗ đó.

          (2)   Hôm qua, trời mưa to; hơn nữa, nó bị ốm, nên tôi không cho nó ra ngoài.

          (3)   Họ nhận anh ấy vì anh ấy giỏi. Hơn nữa, có còn ai khác đâu!

THẬM CHÍ – NGAY CẢ

THẬM CHÍ

Thậm chí là một trạng ngữ bổ sung ý nghĩa tình thái cho phần thuyết hay cho câu đi trước. Đồng thời nó cũng đóng vai trò liên kết câu (liên kết với câu trước).

Về ý nghĩa, thậm chí cho biết ý của người nói rằng điều nêu sau là một trường hợp/khả năng cực đoan của nội dung vừa được nói trước đó.