HÌNH NHƯ – DƯỜNG NHƯ

Hình như được dùng để biểu thị một phỏng đoán dựa trên một dấu hiệu bên ngoài hoặc dựa trên trí nhớ, cảm giác của người nói. Nói chung là có tính chất trực quan.

Dường như biểu thị một phỏng đoán dựa trên nhận thức, suy nghĩ, cảm nhận của người nói.

Tuy nhiên, ý nghĩa vừa nói giúp hiểu hình như và dường như chứ không giúp đối lập chúng; lý do là nhận thức, suy nghĩ hay cảm nhận gì thì cũng ít nhiều liên quan đến những dấu hiệu trực quan. Chính vì vậy, trong mọi bối cảnh, hình như đều có thể thay thế dường như, khả năng ngược lại thì kém hơn.

Chọn hình như hay dường như tùy vào người nói. Thường khẩu ngữ dùng hình như nhiều hơn.

Những ví dụ sau đây dùng dường như có vẻ “hay” hơn dùng hình như:

          (1)   Song Hye Kyo nói rằng dường như cô vẫn mơ màng sống cuộc đời của Da Hye.

          (2)   Thị trường càng thêm ảm đạm. Chính trong bối cảnh dường như bế tắc này, câu nói nổi tiếng của nhà đầu tư tỉ phú Warren Buffett "khi người ta sợ hãi, thì mình phải tham lam" trở thành "kim chỉ nam" đối với nhiều người.

(3)   Đó là phương pháp mà Ngân hàng Nhà nước khẳng định sẽ áp dụng trong việc điều hành chính sách tiền tệ. Tuy nhiên, dường như sự linh hoạt thực sự mới chỉ ở bề nổi.

Những ví dụ sau đây dùng hình như có lẽ “tốt” hơn dùng dường như:

(4) Phải mau thu xếp về ngắm hoa chụp hình vì hình như cây nở hoa vào độ cuối hè đầu thu.

(5) Một đêm nhẹ nhàng trôi qua. Hình như một giờ đồng hồ cũng vừa đủ cho những cung bậc cảm xúc, để người ta sống tử tế hơn.

(6) Hình như chỉ có Nhà hát Sân khấu nhỏ TP.HCM (5B) và Kịch Phú Nhuận là có vẻ hào hứng một chút.

(7) D., tài xế xe mang biển số 38N... cho biết: “Hình như chỉ xe mang biển số ngoại tỉnh bị phạt”.

(8) Có lẽ bà là nghệ nhân được phong già nhất Việt Nam và cũng là nghệ nhân lớn tuổi nhất vẫn còn có thể hát. Việc ấy chả khiến bà phải buồn: “Hình như ngoài bằng chứng nhận còn có tiền của tỉnh”.

(9) Nhiều lúc không muốn cho con tiền, vì sợ con mua mấy thứ linh tinh ăn vào chỉ thêm đau bụng, nhưng lần nào mình giả đò quên thì cu cậu cứ đứng thần ra chẳng chịu bước vào trường, ánh mắt thì như “nhắc nhở” hình như bố quên một điều gì đó vô cùng quan trọng.

(10) Tại một quán bar trên đường Phạm Ngũ Lão, Q.1, ban nhạc đồng quê gồm 3 cô gái và 3 chàng trai với trang phục quần lửng, áo thun, giày thể thao trông rất mạnh mẽ, cá tính biểu diễn hằng đêm. Hình như họ biểu diễn không bao giờ biết mệt.

(11) Trước khi “gia cố” tuyến đê theo một thiết kế không đạt yêu cầu, TP Hải Phòng hình như cũng không kiểm tra tiến độ dự án cảng cửa ngõ quốc tế Lạch Huyện để có kế hoạch xây dựng một tuyến đê phù hợp.

Còn các ví dụ sau đây có thể dùng một trong hai, tất nhiên có khác biệt chút ít.

(12) Anh đã cảnh báo tài xế nhưng dường như tài xế xe buýt không nghe thấy

(13) Sau hàng loạt vụ lùm xùm, viễn cảnh ông hoàng lấy vợ càng trở nên xa vời. Bản thân ông dường như chẳng tha thiết gì với chuyện này, tình yêu của ông là thể thao.

(14) Ngày tám tháng ba, chồng bí mật dọn dẹp nhà cửa, sửa soạn bữa cơm tối thật thịnh soạn, hí hửng tưởng tượng đến cảnh vợ sẽ cảm động “trả ơn” như thế nào. Thế nhưng, vợ dường như không nhận ra tâm ý của chồng.

(15) Ngoài ra, cách đây khoảng một năm, các bài kiểm tra tâm lý của quân đội đã phát hiện Kim có dấu hiệu tâm thần. AFP dẫn lời Tư lệnh Hải quân Hàn Quốc Kim Young-soo nhận định: “Dường như Kim và Jung đều không thích ứng được với đời sống quân ngũ và khá thân thiết với nhau”.

(16) Bây giờ, Quân đã 15 tuổi và em trai cũng đã lên 12. Vắng cha, dường như anh em Quân trở nên chững chạc, siêng năng hơn, vừa cố gắng học giỏi vừa tranh thủ phụ mẹ làm việc nhà.

(17) Mọi chuyện trên đời với ông, hình như đều nhẹ nhàng, đơn giản, ngay với căn bệnh chết người của mình (ung thư gan), khi đã vào giai đoạn cuối, ông cũng không để cho nhiều người biết.

(18) Đa số khán giả Việt Nam hình như rất bận rộn nên xong phim là lập tức rời rạp.

(19) Theo nhà văn Nguyên Ngọc: “Chúng tôi hình như ít nhiều có “làm ra vẻ” Tây Nguyên, Ngọc Anh thì Tây Nguyên từ trong máu”.

(20) Hình như ngày nay các bé lười học hơn, cứng đầu hơn.

(21) Suốt nửa tháng nay, chúng tôi đồng hành cùng các nạn nhân đến gõ cửa nhiều nơi để nhờ can thiệp nhưng hình như vụ việc được giải quyết khá chậm chạp trong khi đó bọn lừa đảo vẫn tung hoành.

(22) Em bỗng thấy... yêu yêu nó. Còn nó thì hình như cho đến bây giờ vẫn còn ghét em.

(23) Còn lại các nhóm hài tự do cũng có thể tham gia liên hoan, nhưng hình như ai cũng thờ ơ.

(24) Cô vẫn rất say sưa tâm sự về chữ “yêu” mà hình như bất cứ cô gái nào lớn lên cũng loay hoay với nó.

(25) Báo chí đã nhiều lần lên tiếng phàn nàn về chất lượng kém và số lượng quá ít các nhà vệ sinh trong trường học. Hình như ai cũng cho đó là chuyện nhỏ?

(26) Ông đang học yêu. Ông đau khổ, nhưng ông chấp nhận học lại từ đầu để làm “người đàn ông” đích thực, biết yêu, và được yêu. Hình như điều đó khó hơn làm vua - theo tư tưởng của tác giả.

Theo nhận xét của chúng tôi, có một vài trường hợp dùng tương đối ổn định sau đây:

Người ta thường dùng hình như khi nói hoặc hỏi một điều có liên quan trực tiếp đến những dấu hiệu mà mình nhận biết bằng giác quan:

(27) Xin lỗi cô, hình như tôi đã gặp cô ở đâu rồi thì phải, có lẽ là ở một sân tennis?

(28) Hình như chị không được khỏe?

(29) Hôm nay hình như chị ấy không được khỏe.

(30) Hình như chị đi một mình?

(31) Nghe thử xem, hình như trời mưa.

(32) (Tiếng gì đó?) – Hình như con mèo.

(33) Hình như cô ấy nhìn anh chứ không phải nhìn tôi.

(34) Xin lỗi, hình như chị ở phòng hành chánh, phải không ạ?

Người ta thường dùng dường như khi nói lên những suy nghĩ không chắc chắn về tình cảm, cảm xúc, trạng thái hoặc những nhận định chung chung.

(35) Chị nói rằng, khi lên sân khấu dường như chị là một con người khác.

(36) Chán quá! Dường như mọi chuyện đã quay về điểm xuất phát.

(37) Đứng trước cái chết, dường như người ta tử tế hơn.

(38) Ngâm mình dưới dòng nước, dường như con người trở nên sạch sẽ hơn.

(39) Dường như mưa đã gột sạch con người chị. Chị thấy mình trong sạch hơn.